27.08.2022, 15:30 | czytano: 1999

Radni upamiętnili Żydów. "Nigdy więcej wojny!"

Rady Gminy Ochotnica Dolna przyjęła rezolucję w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy Zagłady społeczności żydowskiej z Ochotnicy i Tylmanowej.
Oto jej treść:
"My Radni Gminy Ochotnica Dolna postanawiamy podjąć rezolucję przygotowaną przez Tadeusza Królczyka Wójta Gminy Ochotnica Dolna, aby upamiętnić 80 rocznicę Zagłady społeczności żydowskiej z terenu Ochotnicy, Tylmanowej i całego Podhala. Zagłada Żydów wraz z Krwawą Wigilią, największą pacyfikacją w historii Podhala, należą do największych tragedii jakie rozegrały się w historii naszych małych ojczyzn.

Nigdy więcej wojny! Takie hasło powtarzamy na każdej uroczystości upamiętniającej ofiary „Krwawej Wigilii” - największej pacyfikacji w historii naszej gminy i Podhala. To samo hasło chcemy powtórzyć w 80 rocznicę Zagłady, czyli mordu na ponad 200 żydowskich mieszkańcach Ochotnicy i Tylmanowej dokonanych przez Niemców, w tym przede wszystkim formacje SS.

Pragniemy podkreślić, że w obliczu badań naukowych i relacji świadków historii w tym ocalałych Żydów z terenu Ochotnicy i Tylmanowej społeczności góralska i żydowska żyły na tym terenie w zgodzie, współpracując ze sobą przez setki lat, budując zarówno dobre relacje jak i bogactwo materialne i kulturowe naszej gminy. Złowieszcze pomruki nazistowskiej ideologii nawołującej do eksterminacji Żydów docierały przed wojną do naszych małych ojczyzn, ale zarówno Górale jak i Żydzi mieli nadzieję, że Ochotnica i Tylmanowa pozostaną dla nich bezpieczne. Nadzieje legły w gruzach wraz z niemiecka agresją i rozpoczęciem II Światowej Wojny w 1939 r.

Wkrótce nastał czas prześladowania góralskiej społeczności (terror i wywózki do Niemiec na roboty Górali), a następnie kolejne etapy zaplanowanej Zagłady żydowskich mieszkańców Ochotnicy i Tylmanowej. Pierwszym etapem przygotowania do Zagłady było wprowadzenie licznych praw dyskryminujących Żydów, czego symbolem było wprowadzenie od 1 grudnia 1939 r. obowiązku noszenia opasek z Gwiazdą Dawida oraz w dalszym czasie faktyczne przejęcie przez Niemców firm i majątków żydowskich właścicieli. Następnie, pojawiły się formy bezpośredniego terroru, które były szokiem zarówno dla społeczności góralskiej jak i żydowskiej. 29 kwietnia 1942 r. rozegrał się pierwszy akt brutalnych mordów dokonanych przez SSmanów na Żydach na oczach ich góralskich sąsiadów. Tego dnia zostali rozstrzelani przedstawiciele Judenratu (Radni Gminy Żydowskiej), która miała siedzibę na terenie obecnej siedziby Urzędu Gminy Ochotnica Dolna. Kolejne rozstrzeliwania żydowskich mieszkańców Ochotnicy i Tylmanowej miały miejsce 1 lipca 1942 r. i 27 sierpnia 1942 r. Po każdej z akcji rozstrzeliwania Żydów Sołtysi lokalnych wsi otrzymywali od Niemców rozkaz zorganizowania lokalnych górali do transportu i grzebania zwłok. Żydowskie ofiary rozstrzeliwań zostały pochowane przez lokalną ludność góralską w co najmniej dwóch masowych grobach w Ochotnicy i Tylmanowej.

Świadkowie historii twierdzą, że wśród Górali z Ochotnicy i Tylmanowej panował powszechny szok i współczucie dla mordowanych Żydów oraz przeświadczenie, że „My będziemy następni”. To przeświadczenie ziściło się ledwie dwa lata później w 1944 r. w postaci największej pacyfikacji ludności na Podhalu, która przeszła do historii jako Krwawa Wigilia, w ramach której zamordowano 50 Górali z Ochotnicy Dolnej i 9 Górali z Tylmanowej.

„Krwawa Wigilia” ma swój symbol w postaci kobiety Marii Kawalec, która zginęła od niemieckich kul uciekając w zimie z dzieckiem w ramionach ginąc razem z nim. Zagłada Żydów w Ochotnicy ma również swój symbol w osobie kobiety Róży Mangel, która podczas pierwszej akcji rozstrzeliwania Żydów w dniu 29 kwietnia 1942 r. będąc w zawansowanej ciąży stawiła czynny opór przeciwko Niemcom za co została na miejscu wraz z dzieckiem zakatowana.

Ostatni etap zaplanowanej Zagłady Żydów rozpoczął się w dniu 30 sierpnia 1942 r. W ramach niemieckiej akcji "Reinhardt”, której celem była ostateczna Zagłada wszystkich Żydów z terenu Polski, Żydzi z Ochotnicy i Tylmanowej przymusowo mieli stawić się w Nowym Targu.
Jak wspomina w pamiętniku Leon Leszczyński 30 sierpnia wyrusza z Ochotnicy pochód prowadzony przez żonę Berka Wenzelberga z wózkiem, na którym wiezie 12 dzieci sieroty po rozstrzelanych. W pochodzie uczestniczy również Lejzor Mangel, który powiedział: „Giniemy za wiarę naszą niech Bóg nas wesprze w tej strasznej godzinie”.

Tego samego dnia w drodze do Nowego Targu na wysokości Łopusznej pijani SSmani wychodząc z pobliskiej karczmy zaczęli strzelać do kolumny Żydów z Ochotnicy. W wyniku tego zdarzenia ginie kilka osób. Pozostali udają się na lotnisko w Nowym Targu, gdzie dokonywana jest selekcja. Niewielka część z Żydów trafia do obozu pracy w Czarnym Dunajcu. Pozostali Żydzi z Ochotnicy i Tylmanowej, w tym starcy, kobiety i dzieci zostają przewiezieni bydlęcymi wagonami do Obozu Zagłady w Bełżcu i tam giną w komorze gazowej.

Z co najmniej 222 Żydów zamieszkujących w 1941 r. Ochotnicę i Tylmanową w wyniku rozstrzeliwań oraz w komorach gazowych zginęło co najmniej 214 osób. Wojnę przeżyło tylko 8 osób. 5 przeżyło okupację dzięki pomocy swoich góralskich sąsiadów z Ochotnicy i Tylmanowej. Zbrodniarze dokonujący mordów na Żydach i Góralach w Ochotnicy i Tylmanowej nigdy nie zostali osądzeni.

W 80 rocznicę Zagłady społeczności żydowskiej upamiętniamy śmierć wszystkich ofiar II Wojny Światowej - naszych żydowskich sąsiadów oraz śmierć Górali z Ochotnicy i Tylmanowej, którzy zginęli przede wszystkim podczas „Krwawej Wigilii”. Żydowska i góralska krew została przelana przez niemieckich najeźdźców i na zawsze wsiąkła w naszą ziemię, która do dziś skrywa szczątki ofiar tych zbrodni. Przez wzgląd na pamięć o nich oraz ku przestrodze dla przyszłych pokoleń podejmiemy wszelkie możliwe działania w obszarze edukacji i upamiętnienia, aby pamiętać o tych, o których nie ma już komu pamiętać i aby wcielić w życie hasło: „Nigdy więcej wojny!”. "

oprac. r/
Może Cię zainteresować
komentarze
bezstronny30.08.2022, 13:35
Królczyk - chłopie opamiętaj się
mienie bezspadkowe29.08.2022, 21:51
Nie ma się co dziwić bo praktycznie są już u siebie. Jako że żyjemy pod amerykańskim zaborem, nasze polskojęzyczne marionetki niebawem podpiszą odpowiednie glejty zwracające niesłusznie zagarnięte majątki.

Z listu kongresmenów do premiera polin:
"Kongres w maju 2018 r. jednogłośnie uchwalił ustawę JUST, która ma na celu objęcie państw odpowiedzialnością za wypełnianie obietnic złożonych ocalałym z Holokaustu. Polska nie wypełniła jeszcze obietnic złożonych ocalałym z Holokaustu i innym osobom, których majątek został skonfiskowany. Jako zagorzali zwolennicy sojuszu polsko-amerykańskiego, zwracamy się do pana z apelem o śmiałe i szybkie działanie, by pomóc Polsce w kompleksowym rozwiązaniu tego problemu, w kontekście wzmocnienia stosunków dwustronnych między naszymi krajami"

Poklepią po ramieniu i będzie załatwione.
Prawda jest nieprawdopodobna29.08.2022, 20:24
Jest aktualnie w sprzedaży taka książka: "Piłsudski i Żydzi", wprawdzie wydana przez ŻIH ale "między wierszami" też można wiele wyczytać.
mądry i skromny28.08.2022, 20:18
Do- prawda jest nie...- w 1927 roku Polską rządził Piłsudski i sanacja. Twój opis sytuacji na polskiej wsi z grubsza pokrywa się z rzeczywistością [zarobki furmanów były dużo niższe ale to szczegół]. Jak to się stało że prawicowy rząd na to pozwalał? Są trzy możliwości- albo Piłsudski był Żydem i pozwalał na to, albo nie był Żydem ale nie panował nad tym co się dzieje w państwie i Żydzi wchodzili mu na głowę, no i trzecia możliwość- rządzący o wszystkim wiedzieli i to akceptowali- którą odpowiedź wybierasz?
pytam28.08.2022, 16:15
a co to tylko Żydzi zostali zamordowani bo ani słowa nie ma o Polakach też przecież zakatowanych,zamordowanych przez Niemców to na tym polega równość prawa? Żydzi cacy a my Polacy be?
kulfon28.08.2022, 13:44
,,starsi bracia w wierze" to jedyny naród od tysięcy lat i przez wszystkie narody znienawidzony!!! dlaczego??? może ktoś wreszcie to wyjaśni!!!podobno powiedzenie prawdy niekiedy boli ale i ztym trzeba się pogodzić, antysemityzm??? Semitami są wszystkie ludy arabskie a nawet te nienawidzą Żydów!!!
Prawda jest nieprawdopodobna28.08.2022, 12:08
W 2013 r. w Urzędzie Miasta Krakowa obradował Europejski Parlament Żydowski, w 2014 na Wawelu obradował izraelski Kneset (YouTube)(wieziono tam "na złamanie karku" prezydenta Dudę). Teraz po gminach są przyjmowane jakieś skomplikowane w treści rezolucje. Coś niezrozumiałego dzieje się w Polsce w tej kwestii od kilkunastu już lat.

Dziś, kiedy już nie ma pamietających tamte czasy pisanie frazesów o pięknym współżyciu dwu narodowości żyjących przecież obok siebie i ujmowanie tego w formie rezolucji zakończonej protestem przeciw wywoływaniu wojny, w moim przekonaniu - trąci manipulacją.
W Polsce przedwojennej to współistnienie miało się z goła odmiennie.

Bardzo cennym źródłem na ten temat jest książka z 1927 roku
"Lichwa na wsi" stanowiąca zbiór przypadków opisujących sytuację materialną ludności wiejskiej zależnych od Żydów-lichwiarzy żerujących na jej biedzie.
Książka ma 98 stron i jest dostępna w Internecie w formie elektronicznej pdf tylko do strony 27 gdzie zaczynają się konkretne przykłady okrutnej lichwy. Komuś widocznie zależało na na ich ukryciu by nie zakłócały obrazu "wspaniałych" relacji polsko - żydowskich. Warto jednak przeczytać nawet te zaledwie 27 stron.

Brak niestety w tej książce przykładów z Ochotnicy Górnej czy Tylmanowej (może je przeoczyłem), widocznie było tam "sielankowo" jak wynika z rezolucji wójta. Albo też nie było tam Kasy Stefczyka która tą ankietę przeprowadzała i tym samym mogło być jeszcze gorzej.

Byłoby warto poznać relacje ludzi ale spisane w tamtym czasie.

Ja więc poniżej posłużę się przykładami ze wspomnianej książki odnoszącymi się do miejscowości sąsiednich od zachodu na wschód, jedynie w zakresie handlu drewnem.
str.84
"Kasa w Ujsołach, pow. Żywiec pisze również: "Nadmieniamy, że na szczególną uwagę zasługuje że w tutejszej gminie chłopi wycięli prawie doszczętnie swoje młode lasy, tak że nie jednemu rolnikowi nie pozostało drzewa ani na podłogę do chlewa. Kupcy żydowscy wyzyskali doskonale sytuacje, bo za drzewo płacili marne ceny, a chłop tutejszy sprzedać musiał, z powodu braku pożyczek, by ratować swoją rodzinę od głodu. Wycinanie lasów odbywa się w dalszym ciągu i nikt się tem nie zajmie, by położyć kres temu. Żydzi w tutejszej gminie są panami, oni potrafią wykupić drzewo i kredytować towary w sklepach. My nie mamy kredytów. Kasa Stefczyka nasza jest pusta, a rolnicy wołają o pożyczkę, której obecnie nie mamy".
str.84
Kasa w Rabce, pow. Maków pisze: "Rolnik dla otrzymania małej pożyczki zmuszony jest wycinać młody las i oddawać żydom kupcom drzewo, którzy to na celulozę wywożą zagranicę".
str.84
Kasa w Rabie Wyżnej, pow. Myślenice, pisze: "Oprócz pożyczki w gotówce zaciągają także pożyczki w zbożu z umówionym procentem, ale więcej sprzedaje ostatni inwentarz i niszczą młode lasy na wyrąb, aby tylko uzyskać gotówkę na przetrwanie przednówka".
str.84
Kasa w Klikuszowej pow. Nowy Targ, pisze: "Najbardziej jest używane wyrąbywanie młodych lasów rosłych, dwudziestoletnich, najpiękniejszych i te wywożone do kolei, co czyni zniszczenie górzystych gruntów a za lata grozi wycieńczeniem i zgubą ludności z braku opału i na budowę, a ta okolica zimna i górzysta".
str.72
Kasa w Dobrej koło Limanowej opisuje następującą formę wyzysku: "Lasy Zarządu dóbr Dobra prawie już na ukończeniu - są już prawie same zręby niezalesione. Zwózką drzewa z lasów dworskich zajmują się rolnicy parafji Dobra. Dobremi końmi, mocny wóz i silny furman jadąc 20 kl. może zarobić 10 do 15 zł. Wyjeżdża z domu o godz. 3 rano, wraca do domu o 6 - 7 wieczorem. Za furmankę tę otrzymuje 10 do 15 zł. kartką czyli kwitek na te pieniądze, bo gotówki zawsze brak. Zmuszony gospodarz kupić żywności, ubranie, czy paszy dla konia idzie z tą kartką do kupca żyda. Ten przyjmując kartkę za pobrany towar obniża 25% przy zakupie ubrania, zaś 35% przy zakupie żywności. Towar dla tego gospodarza furmana jest skalkulowany o 50% wyżej jakby można było kupić na jarmarku za gotówkę i to zawsze towaru lepszego. Tak postępuje Zarząd tartaku w D. tak postępują wszyscy kupcy drzewni żydzi, a tego nie widzi żadna władza".
str.85
Kasa w Dobrej koło Limanowej pisze: "Z powodu czterech lat nieurodzaju gospodarze na utrzymanie swej rodziny, biorąc prowianty żywnościowe u kupców żydów zmuszeni byli sprzedać po kawałku pola prawie za bezcen i tak w Dobrej i Porębie (i tu wylicza z imienia i nazwiska jedenastu gospodarzy, którzy sprzedali grunt), zaś w Grunowcu sprzedali lasy - (wylicza 6 gospodarzy), zaś drobniejsze sprzedaże drzewa są na porządku dziennym i z tego powodu lasy u nas prawie że się kończą".

Z powyższych relacji jasno wynika jakich gmin bogactwo, polskich, czy żydowskich tworzyli Żydzi i czyim kosztem.
Moje krytyczne uwagi w najmniejszym stopniu nie są akceptacją mordowania kogokolwiek, ale są protestem przeciwko bezkrytycznemu, idyllicznemu, przedstawianiu relacji polsko - żydowskich, które takie nie były.
Osiol28.08.2022, 00:46
Do smok
Pięknie obiektywnie napisane ktoś kto to redagował pismo ma poziom.
Co do wojny to ty jak celebryci posłowie i bogacze nie masz jakiegoś domku za granicą by np w Szwecji czy RPA by przeczekać??? To chociaż kolegów i znajomych obdzwoń jak cię ktoś lubi to ci zaproponuje dach a może i pracę.... Jesteśmy rozbrojeni to będzie moment byle miał kto kapitulacja podpisać (w 39 nie było komu wszyscy uciekli)
Smok27.08.2022, 21:38
Bzdety i głupoty, wojna jeszcze w tym roku ewentualnie w 2023, po co morawiecki rabuje Polaków i obstawia elektrownie wojskiem? No po co? No żeby mięso armatnie z was było.
Joanna27.08.2022, 21:13
Brawo dla radnych, to piękny gest i pięknie opisana historia
Może Cię zainteresować
Zobacz pełną wersję podhale24.pl