W najbliższą sobotę, tj. 28 maja 2018 roku w Drużbakach Wyżnych (Vyšné Ružbachy) niedaleko Starej Lubowli na Słowacji odbędzie się międzynarodowa konferencja zatytułowana „Zamoyscy w Polsce i na Słowacji”.
W konferencji udział wezmą, m. in. wykładowcy i studenci Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie, radni Rady Powiatu Tatrzańskiego i Rady Miasta Zakopanego, członkowie Stowarzyszenia Tatrzańskiego Klubu Niezależnych i Klubu im. Władysława hr. Zamoyskiego, wykładowcy Wyższej Szkoły Ekonomicznej i Stosunków Międzynarodowych (Vysoká Škola Ekonomicka i Medzinárodných Vsťahov) w Bratysławie, historycy zamku w Starej Lubowli, prezes Instytutu Zamoyskiego na Słowacji, mieszkańcy Zakopanego, Starej Lubowli oraz mieszkańcy wioski Drużbaki Wyżne i kuracjusze goszczący w termach.
Konferencja jest kolejnym wydarzeniem przypominającym działalność rodu Zamoyskich po obu stronach Tatr. Warto wspomnieć, że nie tak dawno obie rady – Zakopanego i Powiatu Tatrzańskiego – ogłosiły 2013r. „Rokiem Zamoyskich”, rok później otwarto „Szlak Zamoyskiego w Zakopanem”, a także ukazały się dzięki Fundacji Kórnickiej okolicznościowe publikacje o tym rodzie. Natomiast ostatnio, w kwietniu 2016r. otwarto nową wystawę na zamku w Starej Lubowli, poświęconą temu wspaniałemu, polskiemu rodowi. Konferencja będzie miała miejsce w samym kurorcie (w hotelu „Strand”), który został kupiony i rozbudowany przed II wojną światową przez Andrzeja Zamoyskiego, właściciela zamku i dóbr Stara Lubowla.
Organizatorem tego popularno-naukowego wydarzenia jest Instytut Zamoyskiego na Słowacji, a partnerami: Stowarzyszenie Tatrzańskiego Klubu Niezależnych i Termy Vyšné Ružbachy.
Wśród prelegentów będzie dr hab. Jerzy M. Roszkowski, mgr Piotr Bąk, Starosta Tatrzański, prezes Stowarzyszenia im. Wł. hr. Zamoyskiego, mgr Adam Kitkowski, wiceprezes Stowarzyszenia Tatrzańskiego Klubu Niezależnych w Zakopanem.
W historii polskich rodów magnackich Zamoyscy są rodem wyjątkowym pod wieloma względami. Był i jest to ród ludzi walecznych, wykształconych, ofiarnych, dobrych organizatorów, mecenasów i darczyńców. Z tej rodziny wywodzą się budowniczowie silnej i niepodległej I Rzeczypospolitej, np. kanclerz i hetman wielki koronny - Jan Zamoyski założyciel w XVI w. Zamościa, którego potomek jest obecnie prezydentem tego miasta, reformatorzy i darczyńcy schyłku XVIII w., np. kanclerz wielki koronny Andrzej Zamoyski, który darował 200 tysięcy złotych polskich na potrzeby skarbu, żołnierze i dyplomaci pierwszej połowy XIX w., np. generał Zamoyski, który brał udział w Powstaniu Listopadowym , później objął kierownictwo polityki zagranicznej stronnictwa Hotel Lambert w Paryżu., a także zabiegał o przychylność papieży dla niepodległości Polski, społecznicy i pozytywiści drugiej połowy XIX w., np. brat ordynata, Andrzej hr. Zamoyski, który był prezesem Towarzystwa Rolniczego, pozytywistycznej pracy organicznej i organizował zjazdy ziemian w swoim majątku Klemensów, dyplomaci i politycy XX wieku, np. wiceprezes Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu Maurycy Klemens Zamoyski, który był ambasadorem RP w Paryżu, sprawował urząd ministra spraw zagranicznych i był kandydatem na urząd Prezydenta RP w 1922 roku, artyści i sportowcy, np. rzeźbiarz - August Zamoyski, który po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku mieszkał w Zakopanem i ze S. I. Witkiewiczem współtworzył grupę „Ekspresjonistów Polskich"(z tego okresu pochodzą jego sukcesy sportowe, np. przejazd rowerem z Paryża do Zakopanego), Jan Zamoyski, po 1989 roku został senatorem RP.
Zatem rodzina Zamoyskich jest to ród budzący szacunek i uznanie, gdyż działalność pro publico bono rodzina ta stawiała wyżej niż własne dobro i prywatne ambicje. Dzisiaj prochy Zamoyskich spoczywają w Polsce, Anglii, Hiszpanii, we Włoszech i na Słowacji. Potomkowie kanclerzy, ordynatów i hrabiów mieszkają w ojczyźnie i na emigracji. Zarówno dawni, jak i współcześni Zamoyscy szczycą się historią swojej rodziny. Jedno miano wyróżnia ich spośród wielu polskich czy europejskich rodów – jest to ród wielkich patriotów i ofiarnych społeczników.
Uzdrowisko (kurort) Drużbaki Wyżne leży na Spiszu, na Słowacji Wschodniej. Rozłożone jest na granicy dwóch słowackich parków narodowych – Tatrzańskiego Parku Narodowego (TANAP) oraz Pienińskiego Parku Narodowego (PIENAP) i słynie przede wszystkim z wód mineralnych. Kompleks termalny położony na wysokości 623 m n.p.m. i administracyjnie należy do gminy Drużbaki Wyżne. Już w średniowieczu znane było lecznicze działanie węglanowych wód mineralnych pochodzących z tutejszych źródeł, dlatego powstało tu uzdrowisko. Najstarsza pisemna wzmianka o jego istnieniu autorstwa kapitana załogi Zamku Szarysz, Juraja Wernhera pochodzi z 1549 r. Uzdrowisko w Drużbakach było przez dziesiątki lat ulubionym miejscem wypoczynku polskiej i węgierskiej szlachty. W 1882 r. obiekty odkupił i zmodernizował Andrzej hrabia Zamoyski, właściciel dóbr lubowelskich, kuzyn Władysława hr. Zamoyskiego (z Kórnika), właściciela dóbr zakopiańskich. Natomiast syn Andrzeja – Jan Kanty Zamoyski rozbudował kurort i wydatnie przyczynił się do rozwoju regionu.
Leczenie i profilaktyka chorób opiera się tu na naturalnych leczniczych, słabo zmineralizowanych, wodorowęglanowych, wapienno-magnezowych wodach hipotonicznych o temperaturze do 26 °C. Najbardziej wydajne jest źródło „Izabela”, z którego napełniane jest letnie kąpielisko. Tutejsze źródła należą do najbardziej wydatnych w Europie, stanowią podstawę leczenia chorób układu nerwowego oraz stanów depresyjnych, stosowane są pomocniczo przy leczeniu nadciśnienia i miażdżycy tętnic mózgu. Uzdrowisko znane ze swojego basenu termalnego oraz pomnika przyrody – trawertynowego jeziorka Krater – oferuje przede wszystkim zabiegi wykorzystujące źródła wody wodorowęglanowo-siarkowej, wapienno-magnezowej, wodorowęglowej. Panuje tu wyjątkowo sprzyjający klimat. W czasie leczenia wykorzystywana jest balneoterapia, fizykoterapia, elektroterapia, rehabilitacja, psychoterapia i hipoterapia. Piękne otoczenie zachęca do spacerów i wypoczynku w naturalnym pejzażu. W parkach, poza atrakcjami przyrodniczymi, znajduje się wiele dzieł rąk ludzkich, np. drewnianych rzeźb czy artystycznych kompozycji. Na terenie kompleksu funkcjonuje popularne kąpielisko termalne.
Niezwykłą atrakcją w uzdrowisku jest trawertynowy Krater, który jest wyjątkowym zabytkiem przyrodniczo-kulturowym. Znajduje się na terenie uzdrowiska Drużbaki Wyżne. Ma tu swoje źródło woda mineralna zawierająca węglan wapnia, który wytrąca się na krawędzi krateru i dzięki temu tworzy wokół wywierzyska podwyższony pierścień - Krater ma 20 metrów średnicy i 3 metry głębokości.
(wykorzystałem wiadomości ze strony: polsko – słowacka informacja turystyczna)
opracował: Adam Kitkowski
