15.04.2019, 14:54 | czytano: 3895

Po Orawie chodzą ze śmiertecką (zdjęcia)

Fot. Łukasz Sowiński
Okres Wielkiego Postu na Orawie związany był z licznymi zwyczajami. Jednym z nich był obrzęd chodzenia ze śmiertecką. Zwyczaj odtwarzali członkowie zespołu Małolipnicanie.
W czwartą niedzielę Wielkopostną nazywaną Białą, Czarną lub Śmiertną, dziewczęta robiły kukłę ze słomy lub szmat, ubierały ją w biały kobiecy strój, niekiedy dawano jej kosę do ręki i obchodzono z nią domostwa.
Obrzędowa śmiertecka była wyobrażniem i symbolem zimy oraz chorób, śmierci, utrapień i wszelkiego zła dręczącego ludzi i zwierzęta w bardzo trudnym dla nich okresie zimowym. Istotą obrzędu było nie tylko niszczenie zimy, ale także magiczne przywoływanie wiosny jako symbolu rodzącego się życia. Dziewczęta ubrane na biało uroczyście obnosząc śmierteckę od domu do domu, aby ta zabrała z nich całe zło i nieszczęścia śpiewały pieśń obrzędową. W zamian dostawały od gospodyń jajka, które zbierały do koszyków. Pod koniec dnia gdy śmiertecka odwiedziła już wszystkie zagrody dziewczęta wynosiły ją poza granice wsi i tam ją paliły lub topiły w rzece. Czasami to chłopcy biegnąc za dziewczynami wydzierali im śmierteckę i palili przy potoku lub topili w gnojówce. Zwyczaj ten na Orawie zaginął bardzo wcześnie, bo już po I wojnie światowej i dlatego jest tak rzadko odtwarzany przez zespoły, ale warto przypomnieć go jako obrzęd rodzącego się życia jak również przygotownie do najważniejszych Świąt Wielkanocnych.

TEKST PIEŚNI OBRZĘDOWEJ

Sła śmiertecka z miasta , Pon Jezus do miasta

Dziywcynta je nieso, ło jojecka proso

Cobyście nom dali ,a nie załowali

Co nom mocie dać,

Bo wom kurke łoskubiymy, pod nózecki pościelymy

Bo nim zimno stać, dejcie ze nom dejcie

Jak ni mocie chleba, to nom dejcie bobu
Coby wos śmiertecka przyjyna do grobu

Jak ni mocie bobu to dejcie nom chleba

Coby wos śmiertecka przyjyna do nieba

Jak ni mocie chleba to grajcara dejcie

Abo lnu po gorzci łodkupcie się śmierci

Dejcie ze nom dejcie niek ze wos nie prosi.

Tekst Ania Olesińska, zdj. Łukasz Sowiński
Może Cię zainteresować
zobacz także
komentarze
yyy17.04.2019, 18:25
Źródło jest podane :)
...16.04.2019, 11:47
proszę podawać źródło tekstu
Kocur15.04.2019, 22:30
Zdjęcia rewelacyjne
:)15.04.2019, 14:56
piekne zdjecia <3
Może Cię zainteresować
Zobacz pełną wersję podhale24.pl