50. Nadzwyczajny Zjazd Podhalan. Uroczystości w Nowym Targu z udziałem Prezydenta RP

Uroczystości rozpoczną się przed południem. W kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa odprawiona zostanie o 10:30 uroczysta Msza Święta pod przewodnictwem J.E. Ks. abp. Metropolity Krakowskiego Marka Jędraszewskiego. Po nabożeństwie uczestnicy przejdą na Rynek, gdzie przygotowana zostanie krótka inscenizacja pt. "Przemówienie Władysława Orkana", a delegacje złożą kwiaty pod pomnikiem Władysława Orkana.

Potem obchody przeniesione zostaną do Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, gdzie o godz. 14:30 zaplanowano oficjalne otwarcie L.Nadzwyczajnego Zjazdu Podhalan.

Z historii:
W 1904 roku grupa górali powołała do życia towarzystwo Związek Górali pod wezwaniem błogosławionego Andrzeja Boboli. Na swoim sztandarze wypisali słowa „W jedności siła". Z inicjatywy Związku Górali odbyły się trzy Zjazdy Podhalan, pierwszy w 1911 r. w Zakopanem, drugi w 1912 r. w Nowym Targu, III Zjazd w 1913 r. - w Czarnym Dunajcu.

Prawie równocześnie z odrodzeniem się Rzeczpospolitej na IV Zjeździe Związku Górali w Nowym Targu 3-4 sierpnia 1919 r. powołano Związek Podhalan. Wśród jego twórców wymienia się m.in. posłów Wojciecha Roja, Józefa Bednarczyka i Jana Bednarskiego, przedstawicieli władz samorządowych: Jerzego Uznańskiego, Stanisława Łęckiego, Franciszka Dworskiego, księży: Ferdynanda Machaya, Józefa Buronia i Antoniego Sikore, pisarzy: Feliksa Gwiżdża, Władysława Orkana, Kazimierza Przerwe-Tetmajera oraz gen. Andrzeja Galice.

Pierwszym Prezesem Związku Podhalan został nauczyciel z Odrowąża Jakub Zachemski.
W okresie międzywojennym z inicjatywy Związku Podhalan powstały: Seminarium Nauczycielskie i Wysokogórska Szkoła Rolnicza w Nowym Targu, Spółdzielnia Mleczarska w Szaflarach, droga na Spiszu z Niedzicy do Gronia, liczne Kasy Stefczyk, biblioteki i domy ludowe. Po II wojnie światowej, jesienią 1945 roku, Związek Podhalan wznowił formalnie działalność, ale w grudniu 48 roku została ona zawieszona. Po 1956 roku podjęto próbę reaktywowania Związku Podhalan. W 1957 r. udało się zarejestrować Związek Górali Tatrzańskich, którego prezesem został pisarz z Kościeliska Stanisław Nędza-Kubiniec. 6. grudnia 1959 r. na XXIV Zjeździe Podhalan przywrócono nazwę Związek Podhalan. Kolejnymi prezesami byli: Władysław Stachowiec, Stanisław Bafia, Wincenty Galica, Jerzy Ustupski, Józef Staszel, Andrzej Kudasik, Franicszek Bachleda-Księdzularz, Stanisław Kowalczyk, Andrzej Gąsienica-Makowski, Jan Hamerski, Maciej Motor-Grelok. Od 2014 roku Prezesem Zarządu Głównego ZP jest Andrzej Skupień.

Związek Podhalan funkcjonuje na obszarze całej Góralszczyzny Polskiej we wszystkich 12 subregionach. Tworzą go dzisiaj Górale: Podhalańscy, Babiogórscy, Czadeccy, Orawscy, Śląscy, Pienińscy, Sądeccy - Biali i Czarni, Spiscy, Zagórzańscy, Żywieccy i Kliszacy. Kilka tysięcy członków ZP skupionych jest w 86 oddziałach. Większość oddziałów posiada sztandar związkowy. Niemal przy każdym z oddziałów działa zespół regionalny. Od 1973 roku oficjalną siedzibą Związku jest Dom Podhalański im. Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Władysława Orkana w Ludźmierzu, gdzie odbywają się zjazdy i inne uroczystości.

opr.s/