"Gdy na podhalańskich drogach zaczęło pojawiać się coraz więcej samochodów, zwiększono siły, które nad tym ruchem miały zapanować. Pojawili się panowie w niebieskich mundurach z białymi otokami na czapkach, tzw. lotne brygady" - pisze w kolejnym felietonie z cyklu "Podhalańskich kółek czar" - Jacek Sowa.
Do lat sześćdziesiątych głównym zajęciem milicjantów na drodze było prześladowanie woźniców za brak światełek odblaskowych, które ci zaczęli montować do furmanek, często po uprzednim …wydłubaniu ich z przydrożnych słupków! Trudno też było przekonać gazdę do zawieszenia bujającej się lampy naftowej pod spodem wozu, wyładowanego łatwopalnym sianem… Prawdą jest jednak, że nieoświetlone furmanki stwarzały wówczas poważne zagrożenie dla zmotoryzowanych użytkowników dróg, a popularne „wio, koniku” musiało ustąpić przed tymi, „co w godzinę kilometrów robią sto”, jak śpiewała Maria Koterbska, góralka beskidzka.
Jako młody korespondent terenowy „Dziennika Polskiego” miałem częsty kontakt z „drogówką”, która dostarczała świeżych newsów do gazety. Zdarzało mi się czasem wyjeżdżać na akcje, które zawsze należy popierać, czyli prewencyjne kontrole trzeźwości na drodze. W takich przypadkach funkcjonariusze raczej nie odpuszczali winowajcom, choć nie zawsze skuteczna interwencja była możliwa. Pamiętam zdarzenie na „zakopiance”, kiedy to lotny patrol zatrzymał jadącą wężykiem syrenę na warszawskich blachach; kierowca okazał się wojskowym kapitanem lotnictwa w mundurze, przez co nie podlegał jurysdykcji cywilnej. Dla pewności kluczyki od auta mu zabrano, auto zamknięto. Delikwent oznajmił, że znajdzie zastępstwo za kierownicą w pobliskiej strażnicy WOP, gdzie skierował swoje chwiejne kroki. Parę godzin później syrenkę znaleziono w Białym Dunajcu w rowie, a kierowcę w zakopiańskim szpitalu…
Milicjanci z nowotarskiej „lotnej”, dowodzonej przez zażywnego porucznika Lebiedzkiego, raczej nie należeli do represyjnej grupy działania i często przymykali oko na lżejsze wykroczenia. Znali tutejszych ludzi i ich zwyczaje, a w swym działaniu byli mniej lub bardziej gorliwi. W środku tej klasyfikacji umieściłbym plutonowego Marka i sierżanta Muszkę, którzy jednak z uporem maniaka polowali na poobijaną simcę pewnego znanego z wybryków obywatela miasta, rzadko z powodzeniem… Nieprzejednanym aż do karykaturalnych rozmiarów służbistą był legendarny sierżant Tutaj, czatujący na auta, zaparkowane w Rynku, głównie na tzw. parkingu końskim przy publicznym WC. „Ślązak”, bo tak nazywali go prześmiewcy z racji pochodzenia z Sosnowca (sic!), dostarczał tony bzdurnych wniosków, które potem pani Ula w miejscowym kolegium ds. wykroczeń zamieniała w grzywny dla wczorajszego woźnicy z Ogrodowej albo rowerzysty „bez uprawnień”. Pan Edzio znikł z horyzontu po jakimś incydencie, ale to już inna historia.
Był w lotnej także inny Edzio, sierżant Szewczyk z Rabki, facet w miarę wykształcony i kulturalny, przynajmniej ja na niego złego słowa nie powiem. Podobnie zapamiętałem dwumetrowego kaprala, zwanego „Długopisem” z racji dwumetrowego wzrostu. Zatrzymany kiedyś na Dolnym Śląsku za przekroczenie prędkości, legitymujący mnie funkcjonariusz na podstawie tablic rejestracyjnych zapytał, czy w Nowym Targu jest w drogówce taki wysoki dryblas, skwapliwie potwierdziłem fakt znajomości „z tym równym facetem”. Milicjant oddał mi papiery ze słowami: - Pan go pozdrowi od kumpli z Karpacza! Przekazałem „Długopisowi”, ucieszył się.
Był w drogówce też wspomniany w innym miejscu Józek Janik, który trafił do milicji z seminarium duchownego! Niezwykłe standardy jego interwencji drogowych stały się niemal legendarne, a pouczenie było najczęstszym środkiem, które stosował tam, gdzie to powinno wystarczyć. Swą „działalność kulturalną” Józek potem kontynuował jako nowotarski taksówkarz nr 16.
Inne to były czasy, lecz problemy podobne. Inne też było szkolenie przyszłych kierowców, ale o tym następnym razem.
(cdn)
Jacek Sowa
Po pół wieku pamięć może zawodzić, toteż proszę o wyrozumiałość i ew. uwagi i pomoc w snuciu wspomnień z historii podhalańskiej motoryzacji. Korespondencję można kierować na adres mailowy: jacek.sowa@mzpn.pl lub lukasz.worwa@worwa.pl
