Rafał Malczewski nazywał je pępkiem świata, z kolei Witkacy oddał miastu swoją duszę. Zakopane było jednym z najważniejszych miejsc dla życia artystycznego i intelektualnego Polski w XX-leciu międzywojennym. Od 28 grudnia można oglądać wystawę „Zakopane, Zakopane!”.
W hotelu Mercure Kasprowy Zakopane zaprezentowanych zostanie ponad 100 obiektów autorstwa najważniejszych artystów związanych ze stolicą Tatr, m.in. Zofii Stryjeńskiej, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Rafała Malczewskiego, Augusta Zamoyskiego, Władysława Skoczylasa, Władysława Hasiora, Tadeusza Brzozowskiego, Jerzego Nowosielskiego i Antoniego Kenara.
Zofia Stryjeńska to nie tylko jedna z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystek, ale też osoba o niezwykle barwnej biografii. Kąpiel w balowej sukni? Kradzież kapelusza Boya-Żeleńskiego? Dla Stryjeńskiej takie wyczyny były na porządku dziennym. Artystka wraz z mężem Karolem aktywnie uczestniczyła w życiu artystycznym zakopiańskiej bohemy. Swoją wizją ludowych motywów Zofia Stryjeńska zyskała miano współtwórczyni narodowego stylu w sztuce i w dużej części zdefiniowała pojęcie rodzimego art déco. Jej dynamiczne, wielobarwne ujęcia podhalańskich motywów w nowy sposób zobrazowały kulturę górali, podkreślając jej niebagatelny wpływ na potrzebę ukształtowania sztuki narodowej niepodległej ojczyzny. Na wystawie pojawią się cztery prace artystki wykonane na papierze.
Rafała Malczewskiego już od czasów dzieciństwa pociągały góry. Jego krewny, Antoni Malczewski, był szóstym zdobywcą Mont Blanc na świecie. Rafał pragnął kontynuować rodzinne osiągnięcia. Momentem przełomowym w jego życiu była czwarta próba wejścia na Zamarłą Turnię, której podjął się 25 września 1917 roku wraz ze Stanisławem Bronikowskim. Wyprawa zamieniła się w niespodziewaną tragedię. W górnej partii szczytu Bronikowski spadł i roztrzaskał się na głazach Pustej Doliny. Rafał ocalał, przytwierdzony do skał niewielkim kawałkiem liny przy haku. W tej pozycji przetrwał prawie dobę. Był w koszuli, bez swetra, miał przy sobie pięć papierosów, które wypalił jeden po drugim. Ratunek dotarł na Orlą Perć w dziewiętnaście godzin po wypadku. Jednak nawet to traumatyczne wydarzenie nie było w stanie odciągnąć Malczewskiego od gór. Osiadł na stałe z rodziną w Zakopanem, zajął się malarstwem, ale brał też czynny udział w wyprawach ratowniczych TOPR-u. Na aukcji pojawi się aż siedem prac Malczewskiego, w tym wyjątkowe górskie pejzaże i portrety.
Niezwykłą postacią związaną z Zakopanem jest również rzeźbiarz August Zamoyski. Artysta, podczas pobytu w Niemczech poznał słynną nowoczesną tancerkę Ritę Sacchetto. Mimo że ich znajomości towarzyszyła aura skandalu, para pobrała się w 1917 roku w Wiedniu. Rok później kupili dom w Zakopanem, gdzie osiedli na stałe. Stali się częścią awangardowego kręgu zgromadzonego wokół Witkacego, Karola Szymanowskiego czy Jerzego Rytarda. Artysta, co było wyrazem ducha epoki, uprawiał również sport. Do legendy przeszła jego wycieczka rowerowa. W 1925 roku założył się z argentyńskim milionerem, że w 21 dni dotrze jednośladem z Paryża do Zakopanego. Jego eskapada była szeroko komentowana w prasie, a w Zakopanem witał rzeźbiarza rozentuzjazmowany tłum. W 1920 roku artysta wyjechał do Nowego Jorku. Jego rzeźby oglądać można m.in. w Polsce, Stanach Zjednoczonych czy Brazylii. Pomimo życia na obczyźnie, cały czas posiadał pracownię w Zakopanem. Na wystawie pojawi się rzeźba z brązu wykonana przez Zamoyskiego „Ich dwoje” (Zbójnicki) z 1921 roku.
Mówiąc o sztuce Zakopanego nie można pominąć Witkacego. Z miastem związany był od dziecka, gdzie przeprowadził się z rodziną z Warszawy w wieku 5 lat. Jego relacja z Tatrami była wyjątkowo silna. W góry zawsze ubierał się elegancko i stylowo, a w jego wyprawach najczęściej towarzyszyły mu kobiety. 21 lutego 1914 roku pod Skałą Pisaną narzeczona artysty, Jadwiga Janczewska, popełniła samobójstwo, strzelając do siebie z browninga należącego do Witkacego. Tragedia, za którą w dużej mierze artysta obwiniał siebie, wstrząsnęła nim do głębi. Po śmierci Jadwigi zaczął mierzyć się ze swoją traumą poprzez malarstwo. Na wystawie pojawią się m.in. portret Bronisławy Włodarskiej, kochanki artysty czy autoportret z 1932 roku.
30 grudnia wszystkie dzieła sztuki zostaną zlicytowane o godz. 16 w Hotelu Mercure Kasprowy w Zakopanem. Wstęp na wystawę i aukcję jest wolny.
Wystawa „Zakopane, Zakopane!”
28-30 grudnia 2019, godz. 10-18, Hotel Mercure Kasprowy, ul. Szymaszkowa 1, Zakopane, wstęp wolny
Aukcja „Zakopane, Zakopane!”: 30 grudnia 2019, godz. 16.00, Hotel Mercure Kasprowy, ul. Szymaszkowa 1, Zakopane, wstęp wolny.
Źródło: Materiały prasowe, oprac. r/
