W Poronienie pożegnano podhalańskiego poetę, jednego z najwybitniejszych podhalańskich twórców piszących w gwarze, Franciszka Łojasa Kośle. Miał 77 lat.
"Swe pierwsze wiersze zaczął pisać w połowie lat 60. XX wieku. Jak sam przyznał, bramą do świata poezji stały się książki, w których rozczytywał się jako nastolatek wypasając owce na pobliskich pastwiskach. Lektura książek rozbudziła w nim poetycką wyobraźnię i wyzwoliła potrzebę tworzenia. W ukształtowaniu artystycznej drogi F. Łojasa Kośli ważną rolę odegrał Andrzej Skupień Florek, znany ówcześnie podhalański poeta, który rozpalił w nim na dobre „żar tworzenia”. Równie istotne dla początkującego poety z Poronina były spotkania oraz warsztaty literackie prowadzone przez krakowskiego poetę i znawcę góralszczyzny Tadeusza Staicha. To właśnie wtedy Kośla związał się środowiskiem podhalańskich poetów ludowych i zakopiańskich literatów. Wstąpił do Klubu Literackiego przy Związku Literatów Polskich w Zakopanem. W 1971 został członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych. /.../ Ważnym okresem w jego życiu był kilkuletni pobyt w Stanach Zjednoczonych i przynależność do Związku Podhalan w Północnej Ameryce. Doświadczenia na ziemi Waszyngtona, kiedy dotykał „dna emigracyjnej tułaczki” znalazły swe odbicie w amerykańskich utworach poety, które przybrały charakter buntu i apelu o silnym przesłaniu moralnym" - pisze Stanisława Trebunia-Staszel.
Franciszek Łojas Kośla był twórcą wszechstronnym. Jego dorobek literacki obejmuje utwory poetyckie, teksty publicystyczne, szkice etnograficzne, opracowania z zakresu historii regionu, utwory sceniczne oraz tradycyjne przyśpiewki. /.../ Jego współpraca z zespołem „Regle” z Poronina zaowocowała w 2010 roku powstaniem opery góralskiej „Naski świat” , która została entuzjastycznie przyjęta przez podhalańskich odbiorców i media. Kilka miesięcy po tym wydarzeniu, Łojas Kośla rozpoczął pracę nad librettem do opery pt. Ojciec Święty Jan Paweł II na Podhalu. Dzieło reżyserowane w dwóch niezależnych grupach w Polsce i w Stanach Zjednoczonych zaprezentowano m.in. w Teatrze Narodowym w Warszawie, Operze Krakowskiej, Teatrze Capranica w Rzymie oraz w Copernicus Center w Chicago.
Wydał kilka tomików wierszy - Góralskie paciorki (1983), Góralsko kolęda (1984), Śpiewkę osotać (1987), Prowadź przez życie (1998) oraz obszerny tom utworów poetyckich Umiłowanie (2005), a także opracowanie o charakterze historyczno-etnograficznym "Rodowe dziedzictwo – genealogia rodu Łojasów Koślów na tle dziejów wsi Poronin" (2004).
Poeta z Poronina był laureatem kilkudziesięciu literackich konkursów o zasięgu regionalnym, ogólnopolskim, i międzynarodowym. Za swą działalność literacką i społeczną pracę na rzecz rozwoju regionalnej kultury był wielokrotnie wyróżniany i nagradzany. Był laureatem prestiżowych nagród, m.in.; Wojewody Nowosądeckiego 1984; dyrektora Wojewódzkiego Wydziału Kultury i Sztuki w Nowym Sączu 1985, Senatora RP Franciszka Bachledy Księdzulorza 1997; Zarządu Głównego Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie 2000. Został uhonorowany tytułami „Zasłużony dla kultury podhalańskiej”, „Zasłużony dla Związku Podhalan” oraz „Zasłużony dla Gminy Poronin”. W 2017 roku otrzymał Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis, nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za zasługi na rzecz ochrony rodzimego dziedzictwa. To także laureat Nagrody Kolberga.
źródło: Nagrodakolberg.pl. opr.s/
