Komitet Obrony Palace: "Żądamy zachowania autentyzmu miejsca przesiąkniętego krwią Polaków"

Oto przesłane nam stanowisko: "Muzeum Tatrzańskie nie chciało zaakceptować zgłaszanych oczekiwań mieszkańców Podtatrza dotyczących tworzonego Muzeum Palace. Nie odpowiadało na nasze apele i głosy zaniepokojenia. To spowodowało, że z naszej strony zostały skierowane liczne pisma do urzędów i instytucji publicznych. Dzięki tym działaniom zauważamy pierwsze zmiany wprowadzane w założeniach koncepcyjnych przyjętych przez Muzeum Tatrzańskie. W zatwierdzonej koncepcji w otoczeniu budynku w wariancie podstawowym zaplanowano wyburzenie istniejącego ogrodzenia frontowego. Nasze naciski spowodowały, że relikty z tamtego okresu, które przetrwały do naszych czasów, zostaną zachowane.

Przed naszą interwencją w budynku Palace, mimo że jako cały obiekt wpisany jest do rejestru zabytków decyzją z dnia 31.05.2000 pod nr A – 738 [406/M], tylko jego niewielka część tj. jedynie piwnice Palace zostały zakwalifikowane przez Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Delegatura w Nowym Targu do nadzoru konserwatorskiego.

Dopiero nasze działania spowodowały rozszerzenie tegoż nadzoru na cały budynek. O możliwości popełnienia przestępstwa przez reprezentującego Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie Delegatura w Nowym Targu poinformowaliśmy Prokuraturę Rejonową w Nowym Targu.

11 stycznia br. wspominaliśmy w wystosowanym apelu do Rodzin więźniów Palace i ludzi, którym pamięć o ofiarach nie jest obojętna, o zaplanowanych zmianach związanych z przeznaczeniem pokoi znajdujących się w budynku Palace.


W dokumencie koncepcyjnym wejściowy hol powiększono o „Pokój Płaczu” - pomieszczenia, którego ściany przesiąkły łzami i krwią więźniów, wobec których stosowano tu wstępne tortury. Na jego miejscu zaprojektowano powierzchnię poczekalni i szatni.


Znajdujące się za „Pokojem Płaczu” pokoje przesłuchań po wyburzeniu ścian zostaną zamienione na salę edukacyjną. Koncepcja funkcjonalno-użytkowa Muzeum Tatrzańskiego zakłada stworzenie sali audytoryjnej, którą zlokalizowano w miejscu, skąd krzyki i jęki katowanych członków naszych rodzin stale rozlegały się po gmachu Palace.


W pomieszczeniu, gdzie znajdowała się cela dla „niebezpiecznych więźniów politycznych” oraz gdzie więziono między innymi lotników angielskich, w koncepcji funkcjonalno-użytkowej znajduje się jedno z biur Muzeum Tatrzańskiego. W Muzeum Palace zaprojektowano również miejsce dla strefy odpoczynku – miejsca, które pozwoli na wytchnienie oraz „(…)skorzystanie z oferty gastronomicznej(...)” 1*.


(...)Dyrekcja Muzeum Tatrzańskiego (przekazujemy powołując się na doniesienia medialne) zapewnia, że żadne pomieszczenia, w których w czasie wojny Niemcy przesłuchiwali, torturowali, przetrzymywali, czy mordowali ludzi – nie zostaną zamienione na sale o innym, niemuzealnym przeznaczeniu. Remont budynku będzie przeprowadzony pod pełnym nadzorem konserwatora zabytków z zachowaniem wszelkich historycznych aspektów każdego z pomieszczeń.(...)”2*

Jak się dowiadujemy, była to odpowiedź Muzeum Tatrzańskiego na obawy społeczników z Podhala. Te informacje zostały przekazane 12 stycznia br. podczas spotkania z dziennikarzami na temat: „ Palace – wyjaśnienie różnych doniesień medialnych w sprawie przyszłości Muzeum Palace. Wizualizacja i prezentacja koncepcji”.

Michał Murzyn, wicedyrektor Muzeum Tatrzańskiego objaśniał: (...)„odnaleźliśmy miejsce istotne i ważne. I na tej podstawie lokowaliśmy funkcję, jakie będą w budynku. Np. pokój 31, w którym więzieni byli angielscy lotnicy, będzie częścią sali edukacyjnej. Pokój nr 15 na pierwszym piętrze, gdzie były cele więzienne, czy „Pokój Płaczu” - tam również planowane są sale edukacyjne.”3*

Tymczasem podczas prezentacji multimedialnej wspomniany „Pokój Płaczu” nadal jest częścią holu, natomiast piętro 2, na którym zaplanowano biura dla Muzeum Tatrzańskiego m. in. w pokoju nr 31 nie zostało zwizualizowane. Dokumentu koncepcyjnego nie zaprezentowano.

Pytamy więc, kiedy odnaleziono te „istotne i ważne miejsca”, skoro w koncepcji funkcjonalno-użytkowej Muzeum Tatrzańskiego w celi, w której byli więzieni angielscy lotnicy zaplanowano jedno z biur Muzeum Tatrzańskiego, a w „Pokoju Płaczu” - poczekalnię i szatnię. Dlaczego podczas tworzenia koncepcji funkcjonalno-użytkowej przez Muzeum Tatrzańskie miejsca te nie były objęte nadzorem konserwatorskim? W dalszym ciągu prawie ponad 500 m² powierzchni budynku przeznaczona jest do użytkowania niezgodnego z historyczną funkcją, jaką winien pełnić każdy obiekt, który jest w całości wpisany do rejestru zabytków. A przecież w istniejącej dokumentacji do tej pory brak oficjalnego pozwolenia ze strony Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie na zmianę funkcji przeznaczenia pomieszczeń w budynku Palace.

Jak przekonuje Michał Murzyn, priorytetem muzeum jest przywrócenie autentycznych elementów tego budynku. Czy sale edukacyjne, które powstaną po wyburzeniu ścian – jednych z ostatnich niemych świadków tamtych dni będą autentyczne? Czy rzeczywiście Palace będzie wyglądać, jak za czasów okupacji? Uważamy, że „Pokój Płaczu”, w którym torturowano więźniów, powinien wyglądać jak „Pokój Płaczu”, a pomieszczenie, gdzie znajdowała się cela dla „niebezpiecznych więźniów politycznych”, jak cela z tamtych czasów.

Strefa odpoczynku, w której można skorzystać z oferty gastronomicznej, a którą teraz przedstawia się jako strefę kontemplacji, jest szyderstwem z wszystkich, którzy tu cierpieli i tracili życie. Uważamy, że nie godzi się spożywać posiłków w miejscach, w których torturowano i mordowano naszych bliskich. Oni cierpieli i oddawali życie za nasz kraj!

Koncepcja funkcjonalno-użytkowa przedstawiana przez Muzeum Tatrzańskie nie przywróci autentyczności tego budynku.

My, potomkowie rodzin więźniów Palace, którzy oddawali swe życie za wolną i niepodległą Polskę, stowarzyszenia, oddolne ruchy społeczne dążące do zachowania miejsc pamięci narodowej, miejsc pamięci terroru niemieckiego w Polsce, obywatele Najjaśniejszej Rzeczypospolitej – Polacy, dla których pielęgnowanie pamięci o naszych przodkach i ich dziedzictwie jest obowiązkiem i testamentem zapisanym krwią naszych bliskich - jednogłośnie sprzeciwiamy się powstałej koncepcji funkcjonalno-użytkowej, która według nas bezcześci pamięć bestialsko torturowanych i mordowanych Polaków w Palace.

Rodziny więźniów Palace i ludzi, dla których pamięć o ofiarach nie jest obojętna zapraszamy do kontaktu: komitetobroncowpalace@onet.pl;

Apelujemy do mediów o obiektywne przedstawianie sytuacji związanej z budynkiem Palace. Zachęcamy do zapoznania się z dokumentacją będącą w posiadaniu przez różne instytucje, a dotyczącą tworzonego Muzeum Palace.

Komitet Obrońców Palace

1* Muzeum Tatrzańskie; Koncepcja Funkcjonalno – Użytkowa Muzeum Palace w Zakopanem; s.9; wrzesień 2020; Pracownia Urbanistyczno – Architektoniczna MONDRA

2* Bobek Łukasz: Zakopane. Budynek „Palace” będzie wyglądał tak jak za czasów II wojny światowej https://gazetakrakowska.pl/zakopane-budynek-palace-bedzie-wygladal-tak-jak-za-czasow-ii-wojny-swiatowej/ar/c1-15993551?fbclid=IwAR2dQzgS31l0kIyDaQZWZw5Q85WjyHShqLvqBubQl3BPWFdsCORbL6qZeAI

3* Bobek Łukasz: Zakopane. Budynek „Palace” będzie wyglądał tak jak za czasów II wojny światowej https://gazetakrakowska.pl/zakopane-budynek-palace-bedzie-wygladal-tak-jak-za-czasow-ii-wojny-swiatowej/ar/c1-15993551?fbclid=IwAR2dQzgS31l0kIyDaQZWZw5Q85WjyHShqLvqBubQl3BPWFdsCORbL6qZeAI

opr.s/